Nebbiolo Prima: onsite verslag

De Langhe, één van de belangrijkste gebieden in Italië en de wijnwereld, wordt net als alle andere geconfronteerd met de klimaatverandering. Een constante in deze jaren van de wijnbouw.

Het grondgebied van Barolo en Barbaresco, en omgeving, heeft een zekere economische soliditeit, ondanks moeilijke oogsten en daarmee heeft de klimaatverandering heel veel te maken.

Ondertussen zijn de cijfers van de economie duidelijk: de wijnexport van Piemonte, waarvan de Langhe de belangrijkste pijler is, overtrof één miljard euro in 2018, en in de eerste negen maanden van 2019 was de groei 5,2, volgens ISTAT. Een economische soliditeit die een goed voorteken is voor de toekomst, mede dankzij de wijnen die in deze dagen op de markt komen, de nieuwe wijnjaren en de reserves van Barolo, Barbaresco en Roero, het resultaat van gelukkige oogsten, zoals 2016, en andere niet zo gemakkelijke oogsten, zoals 2014 en 2017. Onregelmatige trends die het grondgebied van de Langhe, dat economisch gezond is, als uitdaging te beschouwen zijn is het feit dat  op ongeveer 10.000 hectare gewerkt wordt voor iets meer dan 62 miljoen flessen met 10 verschillende benamingen van oorsprong.

Voor Barolo werd in 2015 de productie van 14 miljoen flessen op een oppervlakte van 2.091 hectare voor het eerst overschreden door het Consortium te laten afzien van de jaarlijkse oproep tot uitbreiding van de benaming met 20 hectare (die sinds 2010 is gegroeid). "Een keuze alleen gedicteerd door voorzichtigheid wachtend om te zien hoe de wijnindustrie reageert op deze aanzienlijke toename van het aantal flessen. De productie van Barbaresco, aan de andere kant, is stabieler, op ongeveer 4,5 miljoen flessen in 2015 van 750 hectare, met een regelmatige jaarlijkse groei van 7 hectare.

Zowel Barbaresco als Barolo worden gekenmerkt door familiebedrijven: in Barolo produceren meer dan 60% (172 van de 351) minder dan 30.000 flessen per jaar (2.300.000 in totaal, ongeveer 18% van de totale productie), met een gemiddelde van 5 hectare elk. Een garantie voor een korte bevoorradingsketen die nog groter is in Barbaresco, waar 87% minder dan 30.000 flessen produceert, wat meer dan 32% van de 3.884.000 geproduceerde flessen dekt. De bijkomende geografische vermeldingen, ingevoerd voor Barolo in 2010 en voor Barbaresco in 2007 (gecreëerd niet zozeer om kwalitatieve rangschikkingen te definiëren, maar om een orde en historische en territoriale waarde te geven), maken langzaam aan deel uit van de strategieën van het bedrijf. Zo bereikten in 2014 de oogstaangiften in beide coupures 50%, terwijl 25% werd gebotteld: een garantie dat de wijnmakers zelf ook bereid zijn om er afstand van te doen als ze niet volledig overtuigd zijn van het resultaat aan het einde van de rijping van de wijn.

De Roero is een kleine denominatie, geboren in 2014, die vandaag met zijn 2.475 hectare bijdraagt aan de eerder genoemde 10.000, waarvan 249 gewijd aan Nebbiolo met een productie van meer dan 482.000 flessen in 2017. Vanaf de oprichting tot op heden is het aantal geregistreerde hectaren met 20% toegenomen . Een positief teken dat zowel door de toename van het aantal bedrijven als door de bijdrage van de jonge bedrijven wordt gedicteerd. Hier ook twee soorten Nebbiolo: één gestructureerd uit kleigronden (die dus langer moeten rijpen om Roero Riserva te worden en één die eleganter is en klaar uit zandgronden, uitstekend voor Roero Annata, zeker met de nodige bedrijfsuitzonderingen en, nog meer, het aar rond.

Vergeleken met zoveel verschillende versies van Nebbiolo - de prinselijke druif van Piemonte - die erin geslaagd is de wereld te fascineren in zulke verschillende wijnjaren, is een stimulerende oefening, die in staat is om een goede maatstaf te geven, niet alleen van het vermogen van de wijnstok om zich aan te passen en te reageren op de pedo-klimatologische omstandigheden waaraan hij wordt onderworpen, maar ook van de impuls en de rijpheid van het management dat de wijnmakers (en het grondgebied dat zij vertegenwoordigen) erin slagen om de uitvoering ervan te realiseren.

De wijnstokken die in een wijngaard zijn geplant, zijn echter onderworpen aan dwingende en hormonale stress omstandigheden, als gevolg van de beperkte ruimte, de organisatie van de aanplant en de agronomische praktijken die worden weersomstandigheden en de gevolgen daarvan in termen van ziekmakende druk.

Deze verschillende wijnjaren hebben niet onaanzienlijke gevolgen voor de planten, voor de grond waarop ze groeien en voor de druiven die worden geoogst en de wijn die ervan wordt gemaakt. De klimaatcrisis heeft bovendien ook gevolgen voor de Langhe, met zijn plotselinge gebeurtenissen (hagelbuien), stagnerende periodes (droogte, hitte, vochtigheid) en algemene onregelmatige en "buitenseizoense" weersomstandigheden, die de fysiologische cycli van de wijnstok en dus ook de typische aroma's van de Langhe druiven, waaronder Nebbiolo, beïnvloeden. Veranderingen die de wijnproducenten (maar niet alleen) met moeite doorstaan, vooral op de lange termijn: omdat ze in de eerste plaats een planningscapaciteit en vooruitziende agronomische investeringen vereisen die moeilijk uit te voeren zijn bij gebrek aan degelijke wetenschappelijke gegevens en omdat er aan de andere kant een gebrek is aan professionals die in staat zijn om duidelijke en precieze communicatiebruggen te creëren tussen wetenschap en producenten, zowel producenten als consumenten die deskundigen op het gebied van fysica, berekening, economie, agronomie en communicatie heeft samengebracht om klimaatvoorspellingsmodellen op te stellen en concrete antwoorden te vinden op de sociaaleconomische problemen waarmee de bevolking te maken zal krijgen met de verwachte stijging van de temperaturen.

"Er zijn concrete oplossingen die de wetenschap vandaag al kan geven, samen met voorspellingen"door journalisten en producenten uit te nodigen om wetenschappelijk onderzoek weer in communicatie te brengen met degenen die dagelijks met de klimaatcrisis te maken hebben. Zo zijn er in Prato klimaatstudies uitgevoerd in sectoren die elk 5 km breed zijn en die solide informatie bieden op het gebied van voorspellingen om positieve lange termijnreacties op weersomstandigheden uit te voeren. Projecten die zeker nuttig zouden zijn in het geval van vorst, zoals de projecten die niet alleen de productie, maar ook hele planten in de wijngaarden van de Langhe in april 2017 hebben verminderd, of in het geval van de intense regenval die in 2014 is geregistreerd, of zelfs in de lange weken van steeds vaker voorkomende droogte.

Laten we eens kijken, dan, in concrete termen deze 4 jaargangen zo verschillend die hebben vergezeld van de wijnen van Roero, Barolo, en Barbaresco. Een 2017 (die de preview van Roero en Barbaresco beïnvloedt) van de milde winter en een warme lente, beide met weinig regenval, die de wijnstokken op voorhand, die in moeilijkheden waren zowel op de bodem van de vallei en op de top van de heuvels (als gevolg van de wind) van een bevriezing in eind april wakker geschud. De hoge temperaturen in de zomer werden slechts gedeeltelijk getemperd door de koele nachten, waardoor de wijnstokken gedwongen werden de metabole processen te stoppen. De oogst is dus vroeg (twee weken - een van de vroegste), maar met een normaal alcohol- en pH-gehalte, een lage totale zuurgraad en een lagere opbrengst. Het resultaat was wijnen die de neiging hadden om te worden geparfumeerd, maar meer onbalans op de slok, met een bittere neiging aan het einde van de slok voor Roero en een aantal vlagerige onbalans voor Barbaresco (met Treiso, die echter verbaast voor elegantie).

De winter 2016 (over Barolo Annata en Roero Riserva) bracht goede maar late watervoorraden (februari en maart) die het ontwaken van de planten en de fenologische ontwikkeling vertraagden, die door een koele lente en regenval en een zomer zonder noemenswaardige hittepieken die lang duurde, de oogst van een optimaal gerijpte Nebbiolo vanaf midden oktober mogelijk maakten, die profiteerde van goede herfsttemperaturen. Intense wijnen werden geboren, met nog steeds sterke tannines, duidelijke rassenaroma's en een uitstekend rijpingspotentieel (zowel voor de Roero Riserva, maar ongetwijfeld voor de Barolo Annata, aanzienlijk voor de gebieden van Monteforte d'Alba en Verduno).

We herinneren ons een warm 2015 (voor de Barbaresco Riserva), niet permanent maar voor warmtepieken. De overvloedige winterse sneeuwval en de milde lente hebben de planten zeker geholpen om er mee om te gaan, waardoor ze hun vegetatieve cyclus goed hebben geregeld en niet in waterstress zijn geraakt. Een goed agronomisch beheer om de zonnestraling van de trossen te verminderen was noodzakelijk. Een lichte vroege oogst voor de Nebbiolo, die ongewone concentraties van tannines presenteerde, goed totaal

We herinneren ons een warm 2015 (voor de Barbaresco Riserva), niet permanent maar voor warmtepieken. De overvloedige winterse sneeuwval en de milde lente hebben de planten zeker geholpen om er mee om te gaan, waardoor ze hun vegetatieve cyclus goed hebben geregeld en niet in waterstress zijn geraakt. Een goed agronomisch beheer om de zonnestraling van de trossen te verminderen was noodzakelijk. Een lichte vroege oogst voor de Nebbiolo, die ongewone concentraties van tannines, een goede totale zuurgraad (6,5 gram/liter) en een aanzienlijk alcoholpercentage (14-14,5% vol.) bevatte, kenmerken die vrij goed door de producenten van Barbaresco Riserva werden beheerd. Tot slot presenteerde de Barolo Riserva zich voor 2014, complex in termen van vochtigheid, lage temperaturen en pathogene druk, wat leidde tot een daling van de druivenproductie en een gemiddeld goed, maar niet verrassend, oenologisch resultaat. Nebbiolo in het bijzonder genoot van een veel betere september en oktober dan de voorgaande maanden, waarbij het in extremis profiteerde van de rijping.

Onze abonnées op de nieuwsbrief, gratis overigens,  krijgen een volledig verslag van alle geproefde riserva’s.